Czym jest kolonoskopia?
Kolonoskopia – jest badaniem endoskopowym dzięki któremu można zbadać błonę śluzową jelita grubego. Może być badaniem profilaktycznym jak i zabiegiem interwencyjnym.
Badanie może być wykonywane w znieczuleniu ogólnym.
Przebieg badania.
Do odbytu wprowadza się giętki wziernik o grubości około 2 cm i długości od 130 do 200cm , który zakończony jest videokamerą. Obraz z kamery lekarz ogląda bezpośrednio na monitorze i na bieżąco ocenia stan i wygląd błony śluzowej ścian jelita. W razie zauważonej zmiany można od razu pobrać wycinek do dalszych badań. Jeśli w trakcie badania lekarz zdiagnozuje polipy, można je od razu wyciąć. Żeby jakość badania była jak najwyższa i pozwalała na dokładną obserwację, wpompowuje się kanałami kolonoskopu małe porcje powietrza, które rozciąga ściany jelita, pokazuje ich światło, a także oczyszcza jelito z płynnej treści.
Wskazania:
- Wczesne wykrywanie raka jelita grubego- jako profilaktyka u osób po 45-tym roku życia,
- Podejrzenie raka jelita grubego,
- Długotrwałe zaparcia,
- Długotrwałe biegunki o niewyjaśnionej przyczynie,
- Ostre biegunki, ołówkowy stolec,
- Stany zapalne jelit (w tym podejrzenie wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
- Zdiagnozowane polipy jelit,
- Poszerzenie zwężeń w jelicie grubym,
- Niewyjaśniona, znaczna utrata masy ciała,
- Krew w kale,
- Usunięcie ciał obcych,
- Wskazania paliatywne w chorobie nowotworowej (hamowanie krwawień z guzów i owrzodzeń, udrożnienie zwężonych odcinków jelita).
Przygotowanie do kolonoskopii:
Bardzo ważne jest, aby pacjent był odpowiednio przygotowany do badania, ponieważ od tego zależy, czy badanie odbędzie się i jakiej będzie jakości. Podstawą prawidłowego przygotowania się do kolonoskopii jest odpowiednie oczyszczenie jelit preparatem wskazanym przez lekarza i pozostanie min. 20 godzin na czczo przed badaniem. Pacjent powinien ściśle przestrzegać dawkowania i spożycia preparatu.
Jeśli zabieg ma odbyć się w znieczuleniu ogólnym, pacjent powinien przyjść z osobą towarzyszącą, która go odbierze po zabiegu, po około dwugodzinnej obserwacji. Po zabiegu nie należy prowadzić pojazdów przez co najmniej 24 godziny.
Bezpośrednio przed zabiegiem pacjent powinien zgłosić zmiany w stanie zdrowia lekarzowi wykonującemu badanie:
- Nagłe dolegliwości bólowe,
- Nagłe pogorszenie się stanu zdrowia,
- Uczulenia na leki,
- Ciąża,
- Duszność spoczynkowa,
- Choroby psychiczne,
- Cukrzyca
- Krwawienie miesiączkowe w dniu badania,
- Nasilające się objawy choroby niedokrwiennej serca,
- Nadciśnienie tętnicze,
- Tętniak aorty,
- Skłonność do krwawień,
- Jaskra,
7 dni przed zabiegiem:
- Należy odstawić preparaty z żelazem jeśli takie pacjent stosuje.
- Wprowadzić dietę bezresztkową, oznacza to wykluczenie z pożywienia: owoców pestkowych, soków przecierowych, pełnoziarnistego pieczywa, kaszy, musli, ziaren i nasion (siemię lniane, mak, sezam, słonecznik, dynia itp.), tłuste dania. Osoby z cukrzycą powinny mieć ustalony indywidualny plan działania.
4-5 dni przed zabiegiem
- Osobom stosującym stale leki przeciwzakrzepowe zaleca się zmianę na drobnocząsteczkową heparynę.
- Pacjenci przyjmujący leki antyagregacyjne – typu aspiryna – zaleca się konsultację z lekarzem prowadzącym.
- Pacjenci z cukrzycą powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym i mieć indywidualny plan leczenia, ze względu na możliwość wystąpienia hipoglikemii.
3 dni przed zabiegiem
- Najlepiej stosować dietę płynną. Z pożywienia eliminuje się: pieczywo, mięso w formie stałej, warzywa, owoce, mleko, pokarmy stałe. Dozwolone są mięsa i ryby- gotowane i duszone w formie rozdrobnionej. Makarony, tylko białe pieczywo, biały ryż, słaba kawa, słaba herbata, jasne soki klarowne, czyste galaretki i czyste kisiele- bez dodatków owoców. Zupy tzn. czyste- buliony.
1 dzień przed zabiegiem
Pacjent może spożywać pokarmy tylko w pierwszej połowie dnia.
Lekkostrawne śniadanie np. biała bułka z masłem, z serem, jajkiem na twardo, plastrem wędliny, dowolna ilość niegazowanej wody, słabej herbaty czy kawy (czarnej lub z mlekiem), klarownego soku.
Obiad między 13.00-15.00 zupa typu krem lub czysty bulion do wypicia.
Po godzinie 15-tej nie należy spożywać żadnych posiłków.
Dozwolone są płyny w nieograniczonej ilości: niegazowana woda bez dodatków, słaba herbata, sok klarowany i ssanie landrynek.
Dzień badania.
Pacjent musi być na czczo. Tego dnia pacjent nie spożywa żadnych posiłków i przekąsek
Dozwolone jest nieograniczone spożycie płynów (niegazowana woda, herbata).
2 godziny przed zabiegiem pacjent nic już nie pije.
Jeśli zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym to na 6 godzin przed badaniem pacjent nic nie pije.
Przyjmowanie preparatu Fortrans dla badania wykonywanego bez znieczulenia.
W zależności od pory dnia w jakiej jest wykonywane badanie należy:
Badanie wykonywane przed południem:
Dzień przed badaniem po południu (godz. 14.00-15.00) należy rozpocząć przyjmowanie preparatu Fortrans.
Należy pamiętać, że w przeddzień zabiegu powinniśmy skończyć spożywanie posiłków zanim rozpoczniemy picie preparatu Fortrans, pozostając na czczo aż do zabiegu.
1 torebkę należy rozpuścić w 1 litrze wody.
Komplet 4 litry płynu i 4 saszetki. Co kwadrans należy wypić 1 szklankę rozpuszczonego preparatu. Jeśli wystąpią działanie niepożądane np. nudności dozwolone jest wypicie połowy dawki czyli 2 litry w przeddzień badania i drugą połowę w dniu badania jak najwcześniej rano. Należy pamiętać, że 2 godziny przed zabiegiem nie można już nic spożywać.
Dla wielu pacjentów smak preparatu nie jest atrakcyjny, dozwolone jest wzbogacenie kroplą soku z cytryny lub podanie po schłodzeniu.
Podczas spożywania preparatu Fortrans można pić w nieograniczonych ilościach wodę niegazowaną i słabą herbatę.
Badanie wykonywane po popołudniu:
W przed dzień badania, po popołudniu (godz. 16.00-17.00) należy rozpocząć spożycie preparatu Fortrans.
1 torebkę należy rozpuścić w 1 litrze wody. Całość obejmuje 4l preparatu, w którym są rozpuszczone 4 saszetki Fortrans.
Do końca dnia należy wypić 2 litry płynu.
Co kwadrans 1 szklankę. Pozostałe 2 litry należy wypić w dniu badania – rano.
Ostatnia porcja preparatu musi być spożyta nie później niż 2 h przed badaniem.
Przyjmowanie preparatu dla badania wykonywanego w znieczuleniu ogólnym.
Kolonoskopia wykonana w znieczuleniu ogólnym – pacjent może pić wodę tylko do 6 godzin przed badaniem.
Badanie wykonywane przed południem:
Dzień przed badaniem po południu (godz. 14.00-15.00) należy rozpocząć przyjmowanie preparatu Fortrans.
Należy pamiętać, że w przeddzień zabiegu powinniśmy skończyć spożywanie posiłków zanim rozpoczniemy się picie preparatu Fortrans, pozostając na czczo aż do zabiegu.
1 torebkę należy rozpuścić w 1 litrze wody.
Komplet 4 litry płynu i 4 saszetki. Co kwadrans należy wypić 1 szklankę rozpuszczonego preparatu.
Dla wielu pacjentów smak preparatu nie jest atrakcyjny, dozwolone jest wzbogacenie kroplą soku z cytryny lub podanie po schodzeniu.
Podczas spożywania preparatu Fortrans można pić w nieograniczonych ilościach wodę niegazowaną i słabą herbatę.
Badanie wykonywane po popołudniu:
W przed dzień badania, po popołudniu (godz. 16.00-17.00) należy rozpocząć spożycie preparatu Fortrans.
1 torebkę należy rozpuścić w 1 litrze wody. Całość obejmuje 4l preparatu, w którym są rozpuszczone 4 saszetki Fortrans.
Do końca dnia należy wypić 2 litry płynu.
Co kwadrans 1 szklankę. Pozostałe 2 litry należy wypić w dniu badania – wcześnie rano.
Ostatnia porcja preparatu musi być spożyta nie później niż 6 h przed badaniem.
Kolonoskopia wykonywana w znieczuleniu ogólnym – wymagane badania:
Przed zabiegiem w znieczuleniu ogólnym należy wykonać następujące badania:
- morfologia, jonogram (K, Na), PT(INR), APTT
- badanie EKG (po 50 roku życia)
Po badaniu:
Po kolonoskopii wielu pacjentów odczuwa dyskomfort-wzdęcia i skurcze jelit, których powodem jest powietrze, które dostało się do jelita. Wtedy najczęściej lekarz zaleca stosowanie preparatów Espumisan, No-SPa.
Po badaniu w znieczuleniu pacjent przebywa na obserwacji około 2 godzin, następnie może być odebrany przez bliskich.
Po zakończeniu badania pacjent może powrócić do normalnego spożywania pokarmów.
Jeśli badanie było wykonane w znieczuleniu ogólnym, pacjent musi uzyskać na pozwolenie anestezjologa. Na początek zalecana jest dieta lekkostrawna.